Książka dotyczy procesu reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce w latach 1990-2015 w kontekście toczonej na ten temat debaty publicznej. Scalenie socjologicznej analizy debaty publicznej inspirowanej analizami dyskursu publicznego oraz polityki publicznej (i procesami deliberacji) pozwala na wskazanie najważniejszych uwarunkowań reformy szkolnictwa: ideologicznych, instytucjonalnych oraz bezpośrednio związanych z prowadzeniem polityki publicznej. W wymiarze empirycznym autorka omawia trzy wymiary debaty poświęconej reformowaniu uniwersytetów: naukowy/akademicki (oparty na analizie treści tekstów naukowych), rządowy strategiczno-ustawodawczy (oparty na analizie treści dokumentów strategicznych i aktów prawnych), publicystyczny (oparty na analizie treści artykułów pochodzących z dzienników i tygodników). Takie kompleksowe podejście pozwala na wskazanie odmiennych funkcji każdego z wymiarów debaty publicznej. Wszystkie te analizy wieńczy ukazanie reformy szkolnictwa wyższego w dwóch kontekstach: merytorycznym (treść reformy) i formalnym (sztuka reformowania). Autorka stara się w ten sposób podkreślić, iż dla sukcesu reformy szkolnictwa wyższego konieczne jest sprzęgnięcie przedmiotowej koncepcji reform ze zdolnością decydentów do ich przygotowania (i ostatecznie implementowania).
Strategia rozwoju może być istotnym instrumentem wspierającym procesy zarządzania w szkole wyższej. Umożliwia ona uczelni określenie, jakie cele chce osiągnąć w określonym czasie i jaki kierunek rozwoju powinna obrać, co wydaje się ważne zarówno dla samej uczelni, jak i dla jej pracowników, studentów oraz innych interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych. Strategia rozwoju pozwala instytucji akademickiej na analizę rynku edukacyjnego i konkurencji oraz wypracowanie unikalnej oferty, która przyciągnie najlepszych kandydatów na studia i pracowników, w tym nauczycieli akademickich. Nadto posiadanie strategii rozwoju umożliwia uczelni zidentyfikowanie możliwości rozwoju oraz potencjalnych korzyści i zagrożeń, takich jak zmieniające się trendy demograficzne, nowe przepisy prawa, zachowania konkurentów czy zmieniające się oczekiwania studentów. Dzięki strategii uczelnia może być lepiej przygotowana na zmiany i podejmować odpowiednie działania adaptacyjne. Strategia rozwoju jest zatem narzędziem, które pozwala szkole wyższej na wypracowanie długoterminowej wizji i planu działań, programowanie rozwoju zgodnie ze swoją misją i wartościami oraz konsekwentne dążenie do osiągnięcia przyjętych celów. Strategia rozwoju może również pomóc uczelni w budowaniu relacji i partnerstw z innymi instytucjami, przedsiębiorstwami, organizacjami czy organami władzy publicznej, takimi jak Polska Komisja Akredytacyjna. Pozwala to na wymianę wiedzy i doświadczeń, wspólne projekty i generowanie innowacji, a w dłużej perspektywie - na kreowanie wokół uczelni silnego kapitału społecznego.
Seria: Studia z Historii Najnowszej (1), ISSN 2956-6959
Książka jest jednym z ogniw dociekań nad uprawianiem badań historycznych w okresie Polski "ludowej" oraz karierami reprezentantów środowiska naukowego i stanowi rodzaj case study funkcjonowania środowiska zwolenników i realizatorów "nauki dworskiej". Odtworzono w niej przebieg kariery Henryka Rechowicza (urodzonego w Zagłębiu Dąbrowskim historyka i działacza PZPR): uwypuklony został najpierw błyskotliwy awans (m.in. objęcie eksponowanych stanowisk w środowisku naukowym województwa katowickiego), potem degradacja wynikająca z przynależności do grupy skupionej wokół "ekipy Gierka", a następnie powrót do pracy naukowej i akademickiej, dokonany w rzeczywistości schyłku PRL i początku III RP.
Reformy systemów szkolnictwa wyższego w Polsce i innych krajach zmieniają logikę funkcjonowania instytucji akademickich. Można wskazać trzy filary tych zmian, upodabniających w powszechnym odczuciu uniwersytety do korporacji. Są to: profesjonalizacja procesów zarządzania uczelniami, rosnące znaczenie trzeciej misji uniwersytetu oraz menedżerskie struktury władzy.
W monografii podjęta została próba konfrontacji struktur zarządzania i nadzoru nad korporacjami, stosowanych od wielu lat w świecie biznesu i sprawdzonych w praktyce, z nowymi rozwiązaniami wprowadzanymi do akademickiego środowiska instytucjonalnego. Wielowątkowe rozważania stały się podstawą do sformułowania konkluzji, że możliwa jest koegzystencja dwóch pozornie sprzecznych idei kryjących się pod pojęciami „uniwersytetu Humboldta” i „uniwersytetu korporacyjnego” – jeżeli zastosować złagodzoną wersję menedżeryzmu, w jej zhumanizowanej, neokolegialnej formie. Taki kierunek zmian w instytucjach szkolnictwa wyższego wymaga zredefiniowania struktur władzy i metod zarządzania uniwersytetem, przy jednoczesnym utrzymaniu tradycyjnych norm i wartości akademickich. Zreformowany uniwersytet powinien być organizacją, która będzie skuteczna i efektywna, ale jednocześnie utrzyma równowagę między odpowiedzialnością kierownictwa a współuczestnictwem akademickim. Uniwersytet, zachowując walor „racjonalności instytucjonalnej”, pozostanie dla tych na zewnątrz i dla tych wewnątrz legitymizowaną wersją instytucji akademickiej.
Nieuczciwość akademicka jest zjawiskiem, którego wysoką częstość wśród studentów potwierdzają badania prowadzone w Polsce, Europie i poza jej granicami. Stanowi ona problem z uwagi na prowadzenie do obniżenia prezentowanej przez studentów wiedzy oraz przenoszenie nagradzających doświadczeń związanych z oszustwami na kolejne obszary życia. Celem niniejszej publikacji jest zaprezentowanie obecnej wiedzy na temat psychologicznych wyznaczników, przewidywania oraz przeciwdziałania nieuczciwości akademickiej wśród studentów, przybliżenie wyników przeprowadzonych w powyższych obszarach badań oraz sformułowanie na ich podstawie wniosków o możliwościach aplikacyjnych w środowisku akademickim.
Lidia Baran, doktor nauk społecznych w dyscyplinie psychologia, adiunkt w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Doświadczenie naukowe zdobywała w trakcie wyjazdów szkoleniowych na National University of Ireland, University of Jyväskylä oraz Universiteit Gent. Absolwentka podyplomowych studiów dotyczących uważności i współczucia oraz laureatka konkursu NCN Miniatura 2. Jej zainteresowanie badawcze dotyczą psychologicznych podstaw nieuczciwości oraz kontekstualnej nauki o zachowaniu. [02.10.2020]
Niniejsza monografia stanowi pierwszą na polskim rynku wydawniczym próbę całościowego, kompleksowego omówienia problematyki odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli akademickich. Obecnie nie istnieje bowiem ani jedno opracowanie, które wyczerpująco omawiałoby wszystkie aspekty przedmiotowego zagadnienia, w tym aspekty ustrojowe, prawnomaterialne i procesowe. Monografia nie ma jednak charakteru wyłącznie prawniczego (choć ta optyka w dysertacji zdecydowanie dominuje), wszak problematyka odpowiedzialności dyscyplinarnej na uczelniach jest problematyką z pogranicza: prawa, filozofii, socjologii, zarządzania i pedagogiki szkoły wyższej. Autorzy podjęli więc próbę przygotowania dysertacji interdyscyplinarnej, a zastosowana w badaniach metodyka korzystała z dorobku naukowego różnych dyscyplin społecznych, co objawia się w wykorzystaniu dla potrzeb niniejszej monografii narzędzi, metod, technik i aparatury pojęciowej charakterystycznych dla każdej z nich.